Hoe zorg je voor meer ontspannen patiënten door afleiding?
Patiënten zijn vaak zenuwachtig of erg gespannen voor een behandeling. Of het nu gaat om een ziekenhuisopname, een operatie die binnenkort staat te gebeuren of een tandartsbezoek.
Wat kan je hier als zorgaanbieder tegen doen? Er zijn tal van succesvolle voorbeelden van afleiders waarvan we er enkele de revue laten passeren. Daarnaast bespreken we een aantal tips hoe je met patiënten kunt communiceren zodat ze meer ontspannen met de situatie om kunnen gaan.
In de eerste plaats geven we hieronder een voorbeeld voor kinderen. De onlangs gerealiseerde onderwaterbeleving in een speciaal gestylede ziekenhuiskamer.
Kindvriendelijke patiëntenkamer met Onderwaterwereld in het Bravis ziekenhuis
In het Bravisziekenhuis met locaties in Roosendaal en Bergen op Zoom vind je een patiëntenkamer met als thema “onderwaterwereld”. De onderwaterwereld is bedacht ter verbetering van de beleving van de kinderen in deze kamer. Voor de extra passieve afleiding is er een draaiende UV-lamp geïnstalleerd die langzaam over de muur schijnt waar fluorescerende vissen op zijn geschilderd. Hierdoor ontstaat een illusie van diepte en beweging waar kinderen naar blijven kijken.
Foss Lux Magic zorgt voor de actieve afleiding. Hiermee kunnen kinderen met een beweging van een toverstaf de kleuren van de kamer in door hun gewenste kleur toveren. Je kunt ook tussen de zichtbare vissen te zoeken naar verborgen vissen. Met behulp van een UV-lamp kunnen kinderen dan gaan zoeken naar deze onzichtbare zeedieren. Wanneer de lamp een vis “raakt” licht deze op. Een spannend moment voor ieder kind. Doordat kinderen op deze manier met de omgeving omgaan gaan ze er ook in op.
De witte, steriele en klinische omgeving is verdwenen. Dit draagt mogelijk bij tot een snellere genezing. Hieronder zie je een impressie van de kamer in het Bravis die net klaar is. (Project gerealiseerd door Variled dank zij een donatie van Tinkerbell)
Videobrillen en Virtual Reality
Wil je patiënten afleiding bieden in de wachtkamer of tijdens de behandeling? Dan is een videobril een beproefde manier. Door je gedachten te verzetten bij het wachten op de behandeling bouw je minder stress op. Je kijkt een ontspannend filmpje naar keuze. Soms is het ook mogelijk de videobril op te zetten gedurende de behandeling. Er zijn diverse modellen op de markt. De Relaxmaker is er een van. Deze wordt onder meer ingezet in tandartspraktijken maar ook tijdens operaties. Zo is ermee gewerkt in het EZT Elisabeth. Anesthesioloog-pijnspecialist Frederik Callebaut zegt erover: “We merken dat de videobrillen echt afleiding bieden en patiënten daardoor veel rustiger worden. De bril sluit het gezichtsveld niet helemaal af, zodat oogcontact en communicatie met de patiënt mogelijk blijft”. (bron)
Virtual Reality gaat een stapje verder. Daarmee tover je een andere wereld voor of laat je patiënten bijvoorbeeld virtueel kennismaken met de behandelomgeving. Hiermee kan je de angst voor een tandartsbehandeling aanzienlijk reduceren. Tandarts Angstbegeleiding Chantal Borsjé (SBT) heeft er veel ervaring mee opgedaan. ‘Onderzoek laat duidelijk zien dat de angst bij veel mensen minder wordt. En dat dit blijft aanhouden’. Lees het hele artikel hier.
VR in de zorg kan ingezet worden als onderdeel van een therapie of voor ontspanning, als simulatie of als afleiding. In een artikel op Zorg van Nu vind je 8 voorbeelden van VR in de zorg, die momenteel al met succes ingezet worden.
Comfort Talk: Ontspanning door taal- en woordkeuze
Comfort Talk is bedoeld om negatieve woorden uit een gesprek te halen en daardoor de spanning bij een patiënt terug te brengen. De gedacht is als je iemand vertelt dat iets pijn gaat doen, dan gaat het ook pijn doen. Dit komt doordat ons brein is vanuit de evolutie is voorgeprogrammeerd op waarnemen van alarmerende signalen. Je kunt dit voorkomen met positief ondersteunend praten.
In het Deventer Ziekenhuis wordt er al enige tijd gewerkt met positief ondersteunend praten. Bij een MRI bijvoorbeeld waar mensen stil dienen te liggen kan je de spanning deels wegnemen bij patiënten door positief taalgebruik: ‘Fijn dat je zo mooi stil kunt liggen, want dan is het onderzoek veel sneller klaar.’
De resultaten uit Amerikaanse onderzoeken zijn verbluffend. Katheterisatie, een behandeling waar veel patiënten erg tegenop zien en die als vervelend wordt ervaren, kan gemiddeld 17 minuten sneller worden afgerond als er Comfort Talk wordt toegepast. Het aantal no-shows is met 22 procent afgenomen. Ook bij MRI’s, die nogal eens moeten worden afgebroken door paniek van de patiënt is het resultaat zeer positief. Na het invoeren van Comfort Talk is het aantal afbrekingen afgenomen met 40 procent. Bron Deventer Ziekenhuis
Zie ook onderstaande video.
Humor als afleiding bij pijn en als reddingsboei voor zorgverlener
Hoe zwaarder de taak in de zorg, hoe belangrijker de humor. Verpleegkundige Wilco bijvoorbeeld, zweert bij humor als afleiding in de zorg. Hij schrijft erover op zijn blog.
Zelfs in de palliatieve zorg kan humor een instrument zijn
Marcellino Bogers schrijft hierover: "Met humor breng je een gevoel van warmte over en kom je dichter bij de patiënt, en juist dat kan een essentiële rol spelen in de palliatieve zorg". Voor jezelf als zorgverlener kan humor een manier zijn om het zware werk vol te houden: "Wil ik het volhouden in de zorg, dan moet ik op zoek gaan naar de relativerende lach, bedacht ik. De lach werd zo mijn reddingsboei tijdens het werken in de zorg. Die heb ik nooit meer losgelaten." Zie ook Humor in de palliatieve zorg
Je moet uiteraard altijd eerst aftasten of een patiënt humor wel waardeert en vanzelfsprekend kunnen grappen niet respectloos of discriminerend zijn. Maar als je humor goed toepast kan het de afstand tussen de behandelaar en de patiënt kleiner maken en daarmee de behandeling wellicht een stukje makkelijker. Sibe Doosje, universitair docent gezondheidspsychologie aan de Universiteit Utrecht denkt vooral dat 'lachen een plezierige afleiding is die de pijn tijdelijk naar de achtergrond drijft'. Zie verder dit artikel in de Volkskrant waarin je een aantal voorbeelden leest over dit onderwerp.
Onderzoekje Hoe word jij het liefst afgeleid in de tandartsstoel?
Hieronder publiceren we binnenkort de resultaten van een poll via De Lieve Tandarts waarin we tandartspatiënten vragen naar hun ervaringen in de tandartsstoel. Wat geeft het meest comfort? En welke afleiders werken het best?