Hoe weet je dat je een vitamine B12-tekort hebt?
Een vitamine B12-tekort ontstaat als je te weinig van deze vitamine via je voeding binnenkrijgt. Als je lichaam B12 niet goed kan opnemen, kan eveneens een gebrek aan deze vitamine ontstaan. Hoe weet je dat de hoeveelheid vitamine B12 in je lichaam ontoereikend is?
Wat is een vitamine B12-tekort?
Bij een vitamine B12-tekort heeft je lichaam niet voldoende van deze vitamine tot zijn beschikking om goed te kunnen functioneren. Hierdoor kun je op verschillende vlakken ongemakken ervaren.
(ingezonden bericht)
Waar kun je aan merken dat je een vitamine B12-tekort hebt?
De meeste mensen merken er in eerste instantie niets van dat ze te weinig vitamine B12 binnenkrijgen. Dat komt doordat er een behoorlijke voorraad vitamine B12 in onze lever zit. Daarom kan het een tijdje duren voordat je de eerste ongemakken ervaart.
De eerste effecten van een vitamine B12-tekort op je lichaam zijn vaak vrij algemeen en kunnen ook andere oorzaken hebben. Denk aan moeheid, misselijkheid en diarree.
Ook bij spierzwakte, verminderde eetlust en duizeligheid denk je wellicht niet meteen aan een vitamine B12-tekort. Hetzelfde geldt wellicht voor oorsuizen, wazig zien en een zere mond of tong. Deze laatste klachten kunnen bijvoorbeeld ook voorkomen bij spierspanning in de kaak, waarvoor je kaakfysiotherapie kunt krijgen.
Wat zijn de symptomen van een ernstig vitamine B12-tekort
Toch is het verstandig om bij klachten je vitamine B12 te laten testen. Je kunt bij een vitamine B12-tekort op de duur last namelijk krijgen van vervelende effecten als hartkloppingen, coördinatiestoornissen en gevoelloze of tintelende handen en voeten.
Bestaat een vitamine B12 al langer, dan kan het gebeuren dat je vergeetachtig wordt, je minder goed kunt concentreren, je irritatie en prikkelbaarheid toenemen en je onverklaarbare gevoelens van nervositeit en angst ervaart.
In ernstige gevallen kun je zelfs te maken krijgen met verwardheid, paniek, depressie, agressie, psychose en suïcidale gedachten.
Hoe kun je een vitamine B12-tekort vaststellen?
Je kunt een vitamine B12-tekort vaststellen met verschillende tests:
- Serum B12 (totaalwaarde B12)
- Actief B12
- MMA (Methylmalonzuur)
- Homocysteïne
Serum B12 test
Bij de Serum B12-test kijkt je naar de totale hoeveelheid vitamine B12 in je bloed ten opzichte van de normaalwaarde. Als je bloed minder dan 140 pml vitamine B12 per liter bevat, is sprake van een tekort.
Het probleem met een Serum B12 test is dat zo’n 80 procent van de bevolking hiermee op een tekort uitkomt. Dat komt doordat het B12-niveau in het bloed afneemt als de leeftijd toeneemt.
Bovendien zegt de Serum B12 test niets over de hoeveelheid actieve vitamine B12 in je lijf. Dit is de vorm waar je lichaam ook daadwerkelijk iets mee kan. Omdat deze reden hebben sommige laboratoria de serumtest vervangen door de Actief B12-test.
Actief B12 test
Bij de Actief B12 test meet je alleen de hoeveelheid vitamine B12 die gekoppeld is aan de stof die deze vitamine naar de cellen brengt. Hierbij heb je een tekort bij minder dan 35 pml per liter actief vitamine B12.
Deze test laat niet alleen zien of je lichaam de aanwezige vitamine B12 ook echt gebruikt. Je weet ook eerder dat je een vitamine B12-tekort hebt. Hoe dat zit is een wat ingewikkeld verhaal, maar het heeft ermee te maken dat de hoeveelheid actief B12 in je bloed sneller daalt dan de totale hoeveelheid vitamine B12.
Voor jou is het vooral van belang om zo snel mogelijk te weten of je een vitamine B12-tekort hebt, want dan kun je sneller op zoek naar de beste vitamine B12 om het tekort op te heffen. De Actief B12 test is daar over het algemeen een goed middel voor.
MMA en homocysteïne tests
Soms heb je naast de Actief B12 test nog twee andere tests nodig om na te gaan of je een vitamine B12-tekort hebt. Dat is het geval als het actief B12 tussen 35 en 50 pmol per liter zit.
Je kunt een tekort aan vitamine B12 nagaan met een test op methylmalonzuur (MMA) en homocysteïne. Hiervan is sprake in de volgende gevallen:
- Zowel je MMA als je homocysteïne zijn verhoogd
- Alleen je homocysteïne is verhoogd en je B6 en B11 (folaat) zijn normaal
- Alleen je MMA is te hoog, je creatinine is normaal en je B11 (folaat) normaal tot hoog
Wat betekent dit voor jou?
Als je klachten als moeheid of spierzwakte ervaart, dan kan het een goed idee zijn om je vitamine B12-status te laten testen. Dit kun je doen bij de huisarts. Je kunt vragen om een Actief B12 test omdat je hierbij eerder weet of je een tekort hebt en er ook iets aan kunt doen. Zo kun je een tekort snel opheffen en meer of ernstiger klachten voorkomen.
Bronnen
Ankar A, Kumar A. (2024). Vitamin B12 Deficiency. StatPearls Publishing.
Stichting B12 Tekort (z.D.). Heb ik een B12–tekort? De diagnose. Geraadpleegd op 26 mei 2025 via https://stichtingb12tekort.nl/heb-ik-een-b12-tekort-de-diagnose/
Vitamin B12. Factsheet for Consumers (z.D.) National Institutes of Health.
MDL fonds (z.D.). Vitamine B12 tekort. Geraadpleegd op 26 mei 2025 via https://www.mdlfonds.nl/ziekten/vitamine-b12-tekort/#klachten